Cząstki mniejsze od 2,5 µm są nazywane pyłami drobnymi (ang. fine), większe od 2,5 µm- pyłami grubymi (ang. coarse). Te dwie frakcje różnią się pod względem pochodzenia, składu chemicznego i właściwości fizycznych, podlegają również innym procesom usuwania z atmosfery. Różny jest także ich wpływ na zdrowie człowieka.
Cząstki PM2,5-10 oraz większe powstają w sposób mechaniczny- w wyniku ścierania i kruszenia materiałów pochodzenia naturalnego oraz materiałów syntetycznych. Ze względu na duże prędkości opadania są łatwo usuwane z atmosfery- ich czas przebywania w powietrzu jest krótki – od minut do dni. Mogą być przenoszone na znaczne odległości nawet setek kilometrów. Cząstki PM2,5-10 przenikają do odcinka tchawicowo-oskrzelowego, natomiast większe cząstki są zatrzymywane już w jamie nosowo-gardłowej.
Cząstki drobne PM 2,5 i mniejsze powstają podczas procesów chemicznych, spalania, w wyniku kondensacji gorących gazów oraz w wyniku nukleacji homogenicznej w atmosferze. Cząstki drobne mają małą masę i bardzo szybko łączą się w większe cząstki. Ich czas przebywania w atmosferze jest znacznie krótszy– od minut do godzin i mogą być transportowane na dziesiątki kilometrów. Najmniejsze cząstki wnikają do pęcherzyków płucnych, a nawet do tkanki śródmiąższowej płuc – skąd z krwią mogą przedostawać się do innych narządów.
Aktualizacja: 26-9-2018
| Nazwa patogenu/związku | Wielkość ( µm ) |
|---|---|
| Bakterie | od 0,2 μm dla nanobakterii do 750 μm |
| Wirusy | od 5 do 275 nanometrów |
| Lamblie | wielkość 10 - 20 mikrometrów |
| Pył respirabilny | od 3,2 µm do 3,8 µm |
| Włókna respirabilne | poniżej 3 µm |
| Pył inhalabilny | ponżej 10 µm |
| Pył PM10 | ponżej 10 µm |
| Pył PM 2,5-10 | 2,5-10 µm |
| Pył drobny PM 2,5 | 2,5 μm |
| Pył submikronowy PM1 | poniżej 1,0 μm |
| Pył ultradrobny PM0,1 | poniżej 0,1 μm |
| Jeden cal | 25400 |
| Kropka (.) | 615 |
| Ucho igły | 1230 |
| Wata szklana | 1000 |
| Piasek | 100 ‐ 10000 |
| Mgła | 70 ‐ 350 |
| Nawóz | 10 ‐ 1000 |
| Pyłki | 10 ‐ 1000 |
| Pieprz Cayenne | 15 ‐ 1000 |
| Włókna tekstylne | 10 ‐ 1000 |
| Włókna szklane | 1 ‐ 1000 |
| Pyły ziaren | 5 ‐ 1000 |
| Włos ludzki | 40 ‐ 600 |
| Roztocza | 100 ‐ 300 |
| Opiłki | 30 ‐ 600 |
| Masa wapienna | 10 ‐ 1000 |
| Pył herbaciany | 8 ‐ 300 |
| Kawa | 5 ‐ 400 |
| Pył kostny | 3 ‐ 300 |
| Włos | 5 ‐ 200 |
| Cement | 3 ‐ 100 |
| Imbir | 25 ‐ 40 |
| Zarodki pleśni | 10 ‐ 30 |
| Skrobia | 3 ‐ 100 |
| Krwinki | 5 ‐ 10 |
| Pleśń | 3 ‐ 12 |
| Musztarda | 6 ‐ 10 |
| Antyperspirant | 6 ‐ 10 |
| Pył tekstylny | 6 ‐ 20 |
| Żelatyna | 5 ‐ 90 |
| Pajęczyna | 2 ‐ 3 |
| Przetrwalniki | 3 ‐ 40 |
| Popiół lotny | 1 ‐ 1000 |
| Mielona mąka, mielona kukurydza | 1 ‐ 100 |
| Pył węglowy | 1 ‐ 100 |
| Pył żelaza | 4 ‐ 20 |
| Dym z materiałów syntetycznych | 1 ‐ 50 |
| Pyłki ołowiu | 2 |
| Puder do twarzy | 0.1 ‐ 30 |
| Talk | 0.5 ‐ 50 |
| Azbest | 0.7 ‐ 90 |
| Pył cynkowy | 0.7 ‐ 20 |
| Pigmenty farb | 0.1 ‐ 5 |
| Zanieczyszczenia emitowane przez pojazdy | 1 ‐ 150 |
| Pył metalurgiczny | 0.1 ‐ 1000 |
| Glina | 0.1 ‐ 50 |
| Toner | 0.5 ‐ 15 |
| Kropelki cieczy | 0.5 ‐ 5 |
| Środki owadobójcze | 0.5 ‐ 10 |
| Wąglik | 1 ‐ 5. |
| Komórki drożdży | 1 ‐ 50 |
| Sadza | 0.2 ‐ 10 |
| Pył atmosferyczny | 0.001 ‐ 40 |
| Opary olejów spożywczych | 0.03 ‐ 0.9 |
| Skrobia kukurydziana | 0.1 ‐ 0.8 |
| Sól morska | 0.035 ‐ 0.5 |
| Bakterie | 0.3 ‐ 60 |
| Brom | 0.1 ‐ 0.7 |
| Ołów | 0.1 ‐ 0.7 |
| Odpady radioaktywne | 0.1 ‐ 10 |
| Produkty spalania | 0.01 ‐ 0.1 |
| Dym z surowców naturalnych | 0.01 ‐ 0.1 |
| Dym ze spalania drewna | 0.2 ‐ 3 |
| Dym ze spalania węgla kamiennego | 0.08 ‐ 0.2 |
| Opary olejów | 0.03 ‐ 1 |
| Dym papierosowy | 0.01 ‐ 4 |
| Wirusy | 0.005 ‐ 0.3 |
| Typowy pył atmosferyczny | 0.001 ‐ 30 |
| Cukry | 0.0008 ‐ 0.005 |
| Pestycydy & Herbicydy | 0.001 |
| Dwutlenek węgla | 0.00065 |
| Tlen | 0.0005 |
| Tasiemiec karłowaty | 30-45 mm |
| Tasiemiec - Bruzdogłowiec szeroki | do 20 metrów |
| Owsiki ludzkie | samica ok. 1 cm, a samiec ok. 3 mm |
| Jaja tasiemca | 30-40 |
| Pierwotniak: Entamoeba histolytica | 10-60 |
| Pierwotniak: Entamoeba hartmanni | 5-12 |
| Pierwotniak: Entamoeba coli | 15-50 |
| Pierwotniak: Entamoeba polecki | 10-25 |
| Pierwotniak: Endolimax nana | 6-12 |
| Pierwotniak: Iodamoeba buetschlii | 8-20 |
| Pierwotniak: Dientamoeba fragilis | 5-15 |
| Pierwotniak: Endolimax nana | 25 m |
| Pierwotniak: Endolimax nana | 20-70 mm |
| Pierwotniak: Endolimax nana | 8-29 mm |
| Płaziciel zwierzęcy Eucestoda | długość (maksymalna) 25 m |
| Zwierzę z nicienia Loa loa | długość (kobieta) 20-70 mm |
| Zwierzę stawonogów Cymothoa exigua | długość (kobieta) 8-29 mm |
| Zwierzę z nicienia Enterobius | długość (kobieta) 8-13 mm |
| Zwierzę stawonogów Pediculus humanus capitis | długość 2,5-3 mm |
| Płaziciel zwierzęcy Eucestoda | długość (minimum) 1 mm |
| Zwierzę stawonogów Sarcoptes scabiei | długość (kobieta) 0,3-0,45 mm |
| Grzyb Candida albicans | średnica 10-12 μm |
| Bakteria Borrelia burgdorferi | długość 10 μm |
| Pouczaj protistę Plasmodium | średnica (forma seksualna) 7-14 μm |
| Grzyb [wiele] | szerokość strzępków 2-10 μm |
| Bakteria Yersinia pestis | długość kilka μm |
| Bakteria Prątek gruźlicy | długość 2-4 μm |
| Pouczaj protistę Plasmodium | średnica (forma bezpłciowa) 1-2 μm |
| Bakteria Mycoplasma genitalium | długość 600 nm |
| Wirus HIV | średnica 120 nm |
| Wirus Orthomyxoviridae | średnica 50-120 nm |
| Wirus Rhinovirus | średnica 30 nm |
| Wirus Cirkowirus świń | średnica 17 nm |
| Tasiemiec nieuzbrojony | 4 do 12 m długości, 8-10 mm średnicy |
| Priony | 5-10 nm |
| Parwowirus B19 | 23-26 nm |
| Pokswirusy | 350 nm |
| Mimivirus | 400 nm |
| Grzyby zakaźne: mikrosporidium | 1-4 |
| bakteria Mycoplasma genitalium | 200 nm |
| Pithovirus | 1.5 |
| Malarias | 1-2 średnicy |
| Bakteria: Borrelia burgdorferi | 20 |
| Wirus Varicella-Zoster | 150-200 nm |
| Atom | 10−10 m |
| Elektron | jest mniejszy niż 10−22 m |
| Proton | 0,84184 ± 0,00067 fm |
| Wodór | 0,37 Å + 0,74 Å |
| Woda | 0,0001 |
| Tlenek kobaltu(II, III) | między 5 a 20 nm |
| Benzen | 1,39 Å |
| VOC ( LZO ) | 0,1-6 |
| Pory w błonach komórkowych skóry ludzkiej | 0,7-1 nm |
| Monojony złota | 0,2 nm |
| Monojony krzemu | 0,24 nm |
| Monojony srebra | 0,2 nm |
| Dwutlenek chlorku | 0,124 nm |
| Ozon | 0,1 - 0,2 |
| Żelazo | 0,064 nm |
| Żelazo w formie jonowej | 0,136 nm |
| Chlor | 0,099 nm |
| Chlor w formie jonowej | 0,181 nm |
| Brom | 0,1142 nm |
| Brom w formie jonowej | 0,196 nm |
| Jod | 0,1333 nm |
| Jod w formie jonowej | 0,216 nm |
| Lit | 0,123 nm |
| Lit w formie jonowej | 0,068 nm |
| Sód | 0,157 nm |
| Sód w formie jonowej | 0,095 nm |
| Potas | 0.2025 nm |
| Potas w formie jonowej | 0,133 nm |
| Rubid | 0,216 nm |
| Rubid w formie jonowej | 0,148 nm |
| Cez | 0,235 nm |
| Cez w formie jonowej | 0,169 nm |
| Atom Węgla | 0,260 nm |
| Atom Azotu | 0,171 nm |
| Atom tlenu | 0,140 nm |
| Atom Fluoru | 0,136 nm |
| Atom Neonu | 0,112 nm |
| Magnez w formie jonowej | 0,065 nm |
| Aluminium w formie jonowej | 0,050 nm |
| Formaldehyd - ALDEHYD MRÓWKOWY HCHO | ok. 1 nm |
| Koronowirus | 60-140 nm |
| Aerozol biologiczny | 20-300 μm |
| Półmaski filtrujące - Typ FFP3 - otwór najmniejszy w maseczce | 0,59 μm |
| SARS | 70-100 nm |
źródła:
